Goed leren communiceren

Na een felle discussie denk je soms: dit was niet handig.

Wat begon als een meningsverschil, eindigde in een welles-nietes gesprek. Je voelde je onbegrepen, misschien zelfs aangevallen. Achteraf zie je wat er gebeurde: het was je ego dat geen kritiek duldde. Of je overtuiging die geen ruimte liet voor een ander gelijk of twijfel.

In communicatie spelen twee krachten continu een rol: het ego en onze overtuigingskracht. Beiden zijn waardevolle elementen. Ze helpen ons onze gedachten helder over te brengen. Maar in situaties waarin we feedback ontvangen of worden tegengesproken, kunnen ze ons leervermogen afsluiten en de effectiviteit van onze communicatie hinderen.

Wat betekenen ego en overtuigingskracht precies in communicatie – in positieve én negatieve zin?

Het goede van het ego: bestaansrecht en identiteit

Ons ego is in essentie de bevestiging dat we bestaan. Het vertelt ons: ik heb recht op deze plek, op deze rol, op deze mening. In communicatie stelt dat ons in staat om onze waarden en normen uit te spreken en te bewaken. Onze identiteit is opgebouwd uit die waarden en normen.

Zonder ego zou er geen zelfbewustzijn zijn. Het vormt het fundament van wie we zijn en waar we voor staan. Een gezond ego zorgt voor zichtbaarheid en authenticiteit.

Het slechte van het ego: verdedigen bij bedreiging

Zodra ons ego zich bedreigd voelt – door kritiek, afwijzing of twijfel aan ons oordeel – schiet het in de verdediging. Dat is geen bewuste keuze, maar een primair reflex: ik heb het recht om te zijn wie ik ben. Twijfel niet aan mijn kennis of authenticiteit.

In gesprekken vertaalt zich dat naar blokkades. In plaats van luisteren, gaan we uitleggen. In plaats van doorvragen, gaan we corrigeren. De dialoog stopt, en de relatie komt onder druk te staan. Het ego dat wil overleven, zet daarmee onbewust het leerproces stil.

Het goede van overtuigingskracht: richting en invloed

Overtuigingskracht is cruciaal in communicatie. Het zorgt voor de overeenstemming van gedachten. Het stelt je in staat om een gedachte te formuleren, draagvlak te creëren en anderen mee te nemen. Goed ingezet, geeft het bevestiging en draagkracht voor je idee of mening.

Overtuigingskracht zorgt voor helderheid in communicatie. Het geeft duidelijkheid, vertrouwen en houvast – zeker in onzekere situaties.

Het slechte van overtuigingskracht: allergie voor twijfel

De valkuil van overtuigingskracht is dat ze slecht samengaat met twijfel. Wie sterk gericht is op het overtuigen van de ander, heeft vaak moeite met het toelaten van andere perspectieven.

In plaats van verbinding ontstaat dan een strijd. Niet om de beste oplossing, maar om het behoud van het eigen gelijk. Het gesprek kantelt naar een discussie – en de leer- of reflectieruimte verdwijnt volledig. Wie alleen wil overtuigen, leert niets meer bij.

Wat dit betekent voor leren en ontwikkeling

Het ego geeft bestaansrecht. Overtuigingskracht geeft richting. Beide zijn nodig voor effectieve communicatie. Maar zodra je ze niet bewust inzet, kunnen ze juist averechts werken.

Wanneer je ego de regie overneemt, wordt feedback ervaren als een aanval. Wanneer je overtuigingskracht sterker is dan je openheid, wordt luisteren een zwaktebod. Zo komt groei tot stilstand.

Communicatie vraagt niet om het onderdrukken van deze krachten, maar om het bewust hanteren ervan. Durf te twijfelen waar je normaal overtuigt. Durf te luisteren waar je reflex zegt: verdedigen. Daar ontstaat ruimte voor ontwikkeling – bij jezelf én in je organisatie.

Communicatie verbeteren 

Wil je beter leren omgaan met weerstand in gesprekken? Of effectiever communiceren zonder dat je ego de regie overneemt?

Klik op de link voor een terugbelverzoek of bel direct met +31(0)36 5226463